Dathlu Dydd Miwsig Cymru 2025

Yn y blog hwn, mae Rheolwr Digidol a Phrofiad Adnodd, Kirk Tierney, yn taflu goleuni ar y sin gerddoriaeth Gymraeg fywiog ac yn rhannu 10 cân Gymraeg orau ein tîm.

Pam fod cerddoriaeth Gymreig o bwys

Fel cwmni Cymraeg ei iaith sy’n gweithio yn y sector addysg, mae Dydd Miwsig Cymru yn taro tant gyda thîm Adnodd, ac roeddem yn awyddus i gymryd rhan. Gyda Chymru’n anelu at draean o’i phoblogaeth i siarad Cymraeg erbyn 2050, cerddoriaeth yw un o’r arfau mwyaf pwerus a deniadol i gefnogi’r uchelgais hwn — dod â phobl at ei gilydd drwy gyfrwng iaith y gân i bawb.

Mae dysgu cerddoriaeth yn cynnig cyfoeth o fanteision gwybyddol, emosiynol a chymdeithasol, gyda llawer ohonynt yn adlewyrchu manteision dysgu iaith newydd. Mae’r ddwy ddisgyblaeth yn gwella cof, yn hogi ffocws, ac yn meithrin creadigrwydd trwy adnabod patrymau a datrys problemau. Yn union fel y mae dysgu iaith yn ein helpu i strwythuro meddyliau a chyfathrebu trwy gystrawen a gramadeg, mae cerddoriaeth yn ein galluogi i ddehongli a mynegi emosiynau trwy rythm, alaw a harmoni.

Mae angen gwrando ac ymarfer gweithredol ar y ddau, gan greu cysylltiadau niwral sy’n cryfhau sgiliau fel meddwl beirniadol a deallusrwydd emosiynol. Ac, fel iaith, mae cerddoriaeth yn bont i ddiwylliant — grym mynegiannol sy’n cysylltu unigolion a chymunedau, gan ddyfnhau ein hymdeimlad o hunaniaeth a rennir.

Arloeswyr cerddoriaeth Gymraeg

Wrth dyfu i fyny yng Nghymru, rydych chi’n sylweddoli’n gyflym pa mor ganolog yw cerddoriaeth, barddoniaeth a pherfformiad i’n diwylliant ni – boed hynny drwy’r Eisteddfod neu’r gwyliau anhygoel rydyn ni’n ffodus i’w cael. Roeddwn yn arbennig o ffodus i gael fy amgylchynu gan gerddorion dawnus, gan gynnwys fy mrawd, Kyle Lee, sydd wedi chwarae mewn nifer o fandiau Cymraeg dros y blynyddoedd (gan gynnwys Ginitis a COW) ac wedi perfformio yn Saith Seren yn Wrecsam yn ddiweddar.

Un o fy ffrindiau ysgol, Neil Thomson, yw sylfaenydd FOCUS Wales, gŵyl anhygoel sy’n arddangos talent newydd o Gymru ochr yn ochr ag artistiaid o bedwar ban byd. Mae Gigwise wedi ei alw’n “un o wyliau gorau’r DU – arddangos neu fel arall,” ac yn ddiweddar dyfarnwyd yr Ŵyl Orau ar gyfer Talent Newydd iddi. Mae gweld y fenter hon yn ffynnu – a gwybod ei bod wedi’i chychwyn gan ffrind – yn fy llenwi â balchder.

Mae Cymru yn llawn o bobl angerddol sydd wedi ymroi eu bywydau i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg. Mae Bethan Elfyn yn arloeswraig sydd wedi bod yn hyrwyddo cerddoriaeth newydd yng Nghymru ers blynyddoedd, gan gyrraedd cynulleidfaoedd ymhell y tu hwnt i’n ffiniau. Bu hefyd yn gyd-sefydlodd Horizons Gorwelion, rhaglen gan y BBC a Chyngor Celfyddydau Cymru sydd bellach yn ei 10fed flwyddyn, sy’n ymroddedig i gefnogi artistiaid addawol o Gymru.

Mae nifer o’r artistiaid hynny wedi mynd ymlaen i gael llwyddiant rhyngwladol, gan gynnwys Aleighcia Scott, sydd bellach yn defnyddio ei llwyfan ar Radio Wales i gefnogi a hyrwyddo talent newydd o’r sin gerddoriaeth Gymraeg.

Cefais fy swyno hefyd o glywed bod fy nghydweithiwr Lleucu a’i ffrind Catrin (o’r band electro Cymraeg CIA yn y 90au) wedi cyd-sefydlu Roc y Cnapan — gŵyl roc Gymraeg fwyaf Cymru — tra’n dal yn yr ysgol. Dywedir wrthyf eu bod wedi treulio mwy o amser yn trefnu gigs nag adolygu ar gyfer eu TGAU! Ond mae un peth yn sicr: canfu cenhedlaeth o bobl ifanc y 90au Cŵl Cymru a dod yn fwy hyderus yn defnyddio’r Gymraeg gyda’u ffrindiau.

I mi, mae hyn oll yn tanlinellu pwysigrwydd cerddoriaeth yng Nghymru — sut mae ffrindiau, teulu, ac ymdrechion ar lawr gwlad yn ysbrydoli’r genhedlaeth nesaf. Mae mentrau fel Dydd Miwsig Cymru yn chwarae rhan hanfodol wrth ddathlu’r etifeddiaeth hon a sicrhau bod cerddoriaeth Gymraeg yn parhau i ffynnu.

Ar nodyn personol, mae ymuno ag Adnodd wedi ailgynnau fy nghariad at y Gymraeg, gan danio syniadau ffres am ddiwylliant, cerddoriaeth, a hunaniaeth. Yn wir, mae hyd yn oed wedi fy ysgogi i ysgrifennu fy nghân ddwyieithog gyntaf, ac rwy’n gyffrous i archwilio posibiliadau mwy creadigol yn y Gymraeg.

Mae cerddoriaeth Gymraeg wedi’i gwreiddio’n ddwfn yn ein diwylliant, gan ein cysylltu trwy greadigrwydd, iaith, a threftadaeth. Boed yn dalent sy’n dod i’r amlwg yn FOCUS Wales, artistiaid sy’n plygu genre fel Meilir Tomos, rapwyr Cymreig fel Sage Todz, neu lwyfannau byd-eang fel Goliath Guitar Tutorials, mae’n ysbrydoledig gweld sut mae cerddoriaeth yn parhau i ffynnu yng Nghymru. Mae Dydd Miwsig Cymruyn ddathliad o’r bobl a’r traddodiadau sy’n gwneud ein diwylliant mor fywiog, gan hyrwyddo talent heddiw tra’n ysbrydoli’r straeon sydd eto i’w hadrodd.

Mae’r digwyddiad wedi mynd o nerth i nerth, gyda gweithleoedd, ystafelloedd dosbarth, gorsafoedd radio, a lleoliadau ledled Cymru yn ymuno yn y dathliadau. Gall athrawon a myfyrwyr ddod o hyd i awgrymiadau ar sut i gymryd rhan yma.

10 o draciau gorau Adnodd

Dyma’r 10 cân sydd wedi eu dewis gan dîm Adnodd i ddathlu Dydd Miwsig Cymru, mwynhewch!

• Sage Todz: Deg i Deg
• Beganifs: Cwcwll
• Adwaith: Fel i fod
• Jacob Elwy: Brigyn yn y dŵr
• Cowbois Rhos Botwnog: Clawdd Eithin
• Dom a Lloyd: Pwy sy’n galw
• Meilir: Ydy’r Ffordd Yn Glir
• Papur Wal: Llyn Llawenydd
• Kizzy Crawford: Enfys yn y glaw
• Tara Bandito: Drama Queen