Strategaeth Adnodd 2025-28

Braint yw cyflwyno Strategaeth gyntaf Adnodd. Yma, rydyn ni’n gosod ein huchelgais hirdymor ar gyfer creu, datblygu a rhannu adnoddau addysgol dwyieithog a fydd yn ysbrydoli dysgu ac addysgu’r Cwricwlwm i Gymru.

Wrth lunio’r Strategaeth hon, rydyn ni wedi gwrando a thrafod â nifer o ymarferwyr, dysgwyr, rhanddeiliaid a phartneriaid, ac rydyn ni’n ddiolchgar iawn am eu hadborth a’u cyngor. Rydyn ni’n ymwybodol taw dechrau’r daith yw hon, a byddwn yn parhau i wrando er mwyn ymateb yn gadarnhaol i anghenion y sector.

Trwy ein trafodaethau a’n gwaith ymchwil, rydyn ni wedi dod i ddeall beth yw’r prif heriau gyda’r adnoddau sy’n cael eu darparu ar hyn o bryd, a bydd ein Strategaeth yn ceisio mynd i’r afael â’r rhain. Mae’r Cwricwlwm i Gymru yn ei gwneud yn ofynnol i bob ysgol ddylunio a gweithredu ei chwricwlwm a’i threfniadau asesu ei hun. Mae hyn wedi arwain at ansicrwydd ynghylch y diffiniad o adnoddau addysgol a’u pwrpas, tra bo pwysau gwaith yn golygu nad oes gan ymarferwyr amser i ddod o hyd i ddeunyddiau addas a’u haddasu.

Mae pryderon am brinder adnoddau perthnasol i gefnogi’r Cwricwlwm i Gymru, gyda bylchau a diffygion amlwg. Mae tystiolaeth yn dangos bod angen mynd i’r afael ar frys â’r diffyg adnoddau Cymraeg, yn enwedig y rhai sy’n cefnogi dysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY).

Trwy lens ein meysydd ffocws – llythrennedd, tegwch a gwrth-hiliaeth, a llesiant – byddwn yn gallu ymateb yn greadigol ac yn gydlynol i anghenion y Cwricwlwm i Gymru. Bydd yr holl adnoddau y byddwn yn eu comisiynu i gefnogi meysydd dysgu a sgiliau trawsgwricwlaidd, gan gynnwys rhifedd a chymhwysedd digidol, yn cael effaith gadarnhaol ar un neu fwy o’r meysydd ffocws hyn.

Oherwydd diffyg cysondeb o ran gwerthuso ac adolygu’r hyn sydd ar gael yn barod, mae prinder tystiolaeth am yr hyn sy’n gweithio orau. Mae costau cynyddol cynhyrchu adnoddau yn amlygu’r angen i wneud gwell defnydd o’r hyn sydd ar gael eisoes. Byddwn yn gwneud gwahaniaeth cadarnhaol trwy wreiddio’r elfen werthuso ym mhob comisiwn o hyn ymlaen. Byddwn yn sicrhau bod y ddarpariaeth bresennol yn cyd-fynd â’r Cwricwlwm i Gymru, a bod yr adnoddau y byddwn yn eu rhannu a’u hyrwyddo hefyd yn cael eu hadolygu a’u diweddaru’n rheolaidd.

Bydd ein pwyslais ar brofiadau defnyddwyr yn golygu bod creu, darganfod ac addasu adnoddau yn broses mwy llyfn a greddfol. Wrth weithio’n agos gyda Llywodraeth Cymru, byddwn yn gwella’r casgliad cenedlaethol ar Hwb er mwyn ei gwneud yn haws creu, defnyddio a rhannu adnoddau. Gyda’n gilydd, byddwn yn gweithio tuag at greu casgliad cydlynol o adnoddau hygyrch a pherthnasol, a’r rheini’n tanio’r dychymyg.

Trwy fod yn ymatebol, yn gydweithredol, yn gynhwysol ac yn greadigol, byddwn yn mynd i’r afael â rhai o’r heriau sy’n wynebu’r sector addysg. Mae’r Strategaeth hon yn ein tywys ar ein taith dros y tair blynedd nesaf i gefnogi ac ysbrydoli dysgu, ac i wireddu dyheadau pellgyrhaeddol y Cwricwlwm i Gymru.

Owain Gethin Davies (Cadeirydd) ac Emyr George (Prif Weithredwr)

Ein Gweledigaeth

Ein gweledigaeth yw bod gan ein holl ymarferwyr a dysgwyr, beth bynnag fo’u cefndir, yr hawl i gael adnoddau addysgol o ansawdd da a fydd yn tanio’u dychymyg, yn hybu eu lles, ac yn ysgogi cariad gydol oes at ddysgu.

Ein Cenhadaeth ​

Rydyn ni’n arwain ac yn cydlynu’r gwaith o ddarparu adnoddau addysgol yn Gymraeg ac yn Saesneg i ysbrydoli dysgu ac addysgu’r Cwricwlwm i Gymru. Bydd hyn yn helpu plant a phobl ifanc i fod yn ddinasyddion iach, mentrus, moesegol a chwilfrydig, ac yn barod i chwarae rhan lawn mewn bywyd, gwaith ac yn eu cymunedau.

Rydyn ni’n ymrwymo i gefnogi dysgu ac addysgu’r Cwricwlwm i Gymru yn y tymor hir.  Bydd ein gwaith yn dylanwadu ar sut y caiff adnoddau addysgol eu creu a’u defnyddio yn y dyfodol.

Byddwn yn cyflawni’r amcanion a amlinellir yn ein llythyr cylch gwaith tair blynedd a’r cytundeb cyllido blynyddol gan Lywodraeth Cymru:

• Sicrhau bod adnoddau perthnasol, amserol a deunyddiau ategol ar gael yn Gymraeg a Saesneg, ar yr un pryd, i gefnogi’r Cwricwlwm i Gymru.

• Darparu fframwaith sicrhau ansawdd ar gyfer comisiynu, datblygu a chynhyrchu adnoddau, gan sicrhau bod adnoddau a ddatblygir yn cyd-fynd ag ethos ac egwyddorion craidd y Cwricwlwm i Gymru ac yn addas i’r diben.

• Gofalu bod adnoddau’n cael eu hyrwyddo a’u defnyddio’n effeithiol, a bod ymwybyddiaeth dda ohonyn nhw.

Byddwn yn cyflawni’r blaenoriaethau hyn trwy’r amcanion canlynol:

Er mwyn i’n gwaith gael yr effaith fwyaf, rydyn ni wedi penderfynu ar feysydd ffocws allweddol a fydd yn sail i’n holl weithgarwch. 

Bydd y meysydd ffocws yn ein galluogi i ymateb yn gydlynol i anghenion niferus y Cwricwlwm i Gymru. Mae hyn yn golygu y bydd pob adnodd rydyn ni’n ei gomisiynu yn cael effaith gadarnhaol ar un neu fwy o’n meysydd ffocws.

Trwy’r meysydd ffocws hyn, byddwn yn creu cysylltiadau rhwng gwahanol sectorau. Gan ddefnyddio enghreifftiau o arfer da, byddwn yn gwneud y defnydd gorau o’r ddarpariaeth bresennol ac yn hybu potensial adnoddau newydd a’r rhai sy’n bodoli eisoes.

Mae’r meysydd ffocws hyn yn cynrychioli themâu o bwysigrwydd cenedlaethol. Themâu yw’r rhain y mae angen rhoi sylw iddyn nhw ar frys oherwydd bylchau yn y ddarpariaeth, anghydraddoldebau a materion cymdeithasol ehangach sy’n effeithio ar ysgolion a dysgwyr. Dyma’r heriau sy’n wynebu cenedlaethau’r presennol a’r dyfodol. Trwy weithredu nawr, gallwn arfogi dysgwyr ac ymarferwyr gyda’r sgiliau a’r hyder i atal problemau pellach rhag ymddangos.

Llythrennedd

Mae llythrennedd yn sgìl hanfodol ar gyfer addysgu a dysgu ar draws y Cwricwlwm, gan gynnwys cefnogi sgiliau rhifedd a chymhwysedd digidol. Mae sgiliau llythrennedd cryf yn hwb i’n lles ac yn ein galluogi i gyfathrebu, creu cysylltiadau a datblygu yn yr ysgol, yn y gwaith ac yn y gymuned.

Rydyn ni’n clywed pryderon cynyddol gan ymarferwyr am y cwymp yn sgiliau llythrennedd cenhedlaeth o blant a phobl ifanc, a hynny’n cael ei achosi’n bennaf gan effeithiau’r pandemig, newidiadau yn y defnydd o dechnoleg, a thlodi.

Byddwn yn chwilio am gyfleoedd i ddatblygu ystod eang o adnoddau i gefnogi llythrennedd ar bob lefel a byddwn yn agored i arloesedd a syniadau newydd. Byddwn yn manteisio ar bob cyfle i sicrhau bod adnoddau’n cefnogi dysgwyr i ddatblygu eu sgiliau llythrennedd.

Trwy ein gwaith byddwn yn hyrwyddo pwysigrwydd llythrennedd da i blant a phobl ifanc mewn ffordd sy’n gydnaws, yn gynhwysol ac yn ysbrydoledig.

Tegwch a Gwrth-hiliaeth

Rydyn ni’n frwd dros greu Cymru decach ac mae ein gwaith yn cyfrannu’n gadarnhaol tuag at y nodau llesiant cenedlaethol.

Mae hyrwyddo tegwch a gwrth-hiliaeth yn sylfaenol i bopeth a wnawn. Bydd yr adnoddau y byddwn yn eu comisiynu yn ein helpu i fynd i’r afael ag anghydraddoldebau a rhwystrau dysgu, fel y gall pob dysgwr gael profiad addysgol teg a chadarnhaol. Byddwn yn dechrau mynd i’r afael â’r annhegwch sy’n bodoli o ran yr adnoddau cyfrwng Cymraeg sydd ar gael, o’u cymharu â rhai Saesneg, gan gynnwys ar gyfer dysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol.

Byddwn yn gweithio tuag at ymrwymiad Llywodraeth Cymru i greu Cymru wrth-hiliol erbyn 2030. Mae addysg yn hollbwysig i wireddu’r uchelgais hon, gan ei bod yn grymuso plant a phobl ifanc i ddeall a mynd i’r afael â hiliaeth, ynghyd â chyfoethogi eu profiadau trwy ymwneud ag amrywiaeth o leisiau, barn a chyfraniadau. Mae Cymru ar flaen y gad yn y Deyrnas Unedig wrth wneud addysg am hanes a phrofiadau pobl Ddu, Asiaidd ac ethnig leiafrifol yn orfodol yn y Cwricwlwm i Gymru. Mae gwreiddio amrywiaeth, cynhwysiant a gwrth-hiliaeth ym mhob maes yn y Cwricwlwm i Gymru yn hanfodol ar gyfer datblygu ymdeimlad o Gynefin i ddysgwyr.

I wneud hyn, byddwn yn gweithio’n agos gyda phartneriaid ar draws y sector addysg a thu hwnt i adolygu ac ymateb i dystiolaeth ynghylch tegwch a gwrth-hiliaeth. Elfen hanfodol fydd sicrhau bod adnoddau addysgol a dysgu proffesiynol yn mynd law yn llaw â’i gilydd. Bydd hyn yn arfogi ymarferwyr gyda’r hyder, y sgiliau a’r dulliau i sicrhau bod tegwch a gwrth-hiliaeth yn rhan annatod o’r profiad dysgu ac addysgu.

Llesiant

Llesiant ac iechyd meddwl da yw sylfaen addysg. Maen nhw’n hanfodol er mwyn creu amgylchedd diogel a chadarnhaol, lle mae gan bob plentyn a pherson ifanc gyfle i flaguro.

Mae’r Cwricwlwm i Gymru yn ei gwneud yn ofynnol i ysgolion hyrwyddo gwybodaeth a dealltwriaeth o Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn a Chonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Pobl ag Anableddau. Byddwn yn gweithio ar y cyd â phartneriaid i ddatblygu adnoddau i gefnogi hyn.

Bydd yr adnoddau y byddwn yn eu comisiynu yn cefnogi ymarferwyr i gyflwyno dull ysgol gyfan o weithio yn y maes llesiant. Byddan nhw hefyd yn annog dysgwyr i ganolbwyntio ar eu lles emosiynol a chorfforol, yn ogystal â’u helpu i ddeall eu hawliau, datblygu empathi a meithrin perthnasoedd cryf.

Bydd yr adnoddau yn helpu dysgwyr i ddod i ddeall beth yw’r dylanwadau a’r agweddau cymdeithasol sy’n effeithio ar eu bywydau a’u lles. Bydd hyn yn atgyfnerthu eu gallu i wynebu heriau a chyfleoedd bywyd.

Dysgu parhaus trwy ymgysylltu, ymchwil a chwarae

O’r ystafell ddosbarth i’r maes chwarae i’r gymuned, byddwn yn archwilio gwahanol ffyrdd o wrando a dysgu.

Trwy gydweithio ag amrywiaeth o arbenigwyr a phartneriaid, byddwn yn ehangu ein gwybodaeth ac yn gwreiddio meddylfryd hirdymor yn ein cynllunio. Byddwn yn cynnwys ymarferwyr a dysgwyr yn y broses o adolygu a gwerthuso ein gwaith fel y gallwn addasu a chynllunio at y dyfodol, gan sicrhau ein bod yn darparu adnoddau sy’n ateb y galw ac yn cefnogi anghenion y defnyddwyr.

Bydd ein gweithredoedd yn fwriadol ac yn strategol, er mwyn sicrhau ein bod yn y tymor hir yn atal y problemau parhaus sy’n effeithio ar blant a phobl ifanc.

Mae hyn yn cynnwys:

Anelu at ansawdd uchel a thegwch

Trwy ein fframwaith sicrhau ansawdd, byddwn yn gosod disgwyliadau clir ac yn anelu at ragoriaeth ym mhob adnodd y byddwn yn ei gomisiynu a’i rannu. Bydd ein pwyslais ar safon yn hytrach nag ar nifer, gan gomisiynu adnoddau addysgol a fydd yn fwy hyblyg, defnyddiol, perthnasol a chynhwysol.  Ni fydd angen comisiynu adnoddau newydd bob tro, a byddwn yn edrych ar ddulliau mwy cost-effeithiol o ehangu mynediad i adnoddau da sy’n bodoli eisoes.

Mae hyn yn cynnwys:

Arloesi trwy gydweithio

Ein bwriad yw datblygu dull mwy cynaliadwy o greu adnoddau. Mae hyn yn golygu na fyddwn yn comisiynu cynnyrch newydd ein hunain yn unig. Byddwn hefyd yn helpu i feithrin capasiti a rhwydweithiau effeithiol ar gyfer creu a rhannu adnoddau i sicrhau bod yr adnoddau addysgol sy’n cael eu darparu yng Nghymru yn gydlynol ac yn gytbwys.

Byddwn yn mynd ati i arbrofi â syniadau newydd a ffyrdd gwahanol o weithio, gan rannu ein canfyddiadau gydag eraill. Byddwn yn annog mentergarwch ac arloesedd, ac yn barod i gymryd risgiau a dysgu trwy gamgymeriadau.

Mae hyn yn cynnwys:

Hoffai staff ac aelodau Bwrdd Adnodd ddiolch i’n cefnogwyr, i’n darparwyr, i’n partneriaid ac i’n ffrindiau beirniadol am eich help wrth lunio ein Strategaeth:

• Ysgrifenydd y Cabinet Dros Addysg, Lynne Neagle
• Swyddogion Llywodraeth Cymru
• DARPL (Dysgu Proffesiynol Amrywiaeth a Gwrth-hiliol)
• Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol
• Comisiynydd y Gymraeg
• Estyn
• Miller Research
• Blue Stag
• Yr Athro Charlotte Williams
• Casia Wiliam
• Rhys Iorwerth
• Lleucu Gwenllian

Ac i holl ymarferwyr Cymru am addysgu a chefnogi cenedlaethau’r dyfodol.